‘Hoe hoger de lonen,
hoe meer onze robots lonen’

Vier jaar na zijn ontstaan ‘in de garage’ van de West-Vlaamse rekkenreus stow is Movu een snelgroeiende roboticaspecialist voor de automatisering van magazijnen. Een sterk staaltje van traditie en hightech. ‘De plannen voor onze fabriek in de VS zijn klaar.’

Een frisse Noordzeewind fluit rond het gigantische magazijn aan de Route des Caraïbes in de haven van het Franse Duinkerke. Maar dat is niets in vergelijking met de -24 graden Celsius die ons omarmt als we de ‘hoogbouwdoos’ van de diepvriesfrietenproducent Clarebout binnenstappen. De West-Vlaamse voedingsreus heeft hier plaats voor 80.000 palletten met zakken frieten of andere diepgevroren aardappelproducten die op vraag van supermarkten wereldwijd worden uitgeleverd.

Elk dag worden 1.500 palletten uit hun positie op de tien verdiepingen tellende rekken gehaald door een vloot atlas-shuttles, wendbare laadplatformen die tussen de rekkentorens rijden op een spoor. Op basis van binnenlopende orders van Clarebouts klanten worden ze volautomatisch aangestuurd door een centrale computer, die als een meesterbrein de logistieke flow voortdurend herberekent, sneller en efficiënter dan een mens. In het magazijn is normaal ook geen mens te bespeuren. Alleen voor bezoekers en onderhoudstechnici gaat het licht aan.

De atlas behoort tot een familie van vier robots van Movu, de jonge Lokerse specialist in logistieke robots. Zijn drie complementaire broers heten ifollow, escala en eligo. De atlas geeft de palletten door aan de ifollow, een autonoom rijdend palletvoertuig dat zijn lading aflevert aan de laadkade van de vrachtwagens. Wat de atlas met palletten kan, doet de escala met ‘bins’, de typische plastic dozen in de orderpicking van e-commercemagazijnen. Het wagentje haalt de bins uit de rekken en brengt die via een hellend spoor naar de orderpickingrobot eligo.
Met die vier robots kan Movu zowat 70 procent van alle ‘handling’ aan die in magazijnen en distributiecentra vereist is.

‘De robots zijn het resultaat van jarenlang doorgedreven onderzoek en ontwikkeling, businessontwikkeling en overnames’, zegt Jos De Vuyst, die ons trots rondleidt in het magazijn van Movu’s klant. Hij is al bijna 35 jaar CEO van de rekkenproducent stow, het moederbedrijf waaruit Movu vier jaar geleden is ontstaan. ‘De atlas zijn we al sinds 2012 aan het ontwikkelen, ook al was het toen nog een prille versie die niet van richting kon veranderen. Het was de eerste voorzichtige robotisering in het klassieke metaalverwerkende bedrijf dat stow toen was.’

Stalen profielen tot palletstellingen en rekkensystemen snijden, plooien, ponsen en lassen doet het bedrijf uit het West-Vlaamse Spiere-Helkijn al sinds de jaren 70. De grootste namen uit de retail, industrie en logistieke wereld zijn vandaag klant, waaronder IKEA, Zalando, Amazon, DSV, Dachser en Kuehne + Nagel. Met bijna 1.900 werknemers en tien productievestigingen is het een van de drie grote rekkenbouwers ter wereld. Met 820 miljoen euro omzet is het de grootste van Europa.

In de slipstream van die mastodont kon het jonge techbedrijf Movu, dat aanvankelijk stow Robotics heette, zich vanaf 2022 snel ontwikkelen. ‘Het is allemaal snel gegaan’, zegt De Vuyst. ‘Na een jaar hadden we al 60 miljoen euro omzet. Afgaande op ons orderboek ronden we dit jaar de kaap van 250 miljoen.’

Als het over de voordelen van zijn robots gaat, wordt de doorgaans nuchtere De Vuyst bijna lyrisch. ‘Alleen al onze atlas-shuttles besparen 20 tot 40 procent plaats in een magazijn, tegenover de klassieke palletkranen. Een magazijn moet daardoor minder hoog zijn, waardoor ook veel energie wordt bespaard, zeker in diepvriesmagazijnen. Ook een bestaand gebouw kan gerobotiseerd worden met onze rekken en onze technologie. Autonome mobiele robots, zoals de ifollow, zullen op termijn de klassieke heftrukcs en transportbanden grotendeels vervangen. Geen chauffeurs in drie shiften meer nodig, en amper nog materiële en menselijke schade door ongelukken.’

E-commerce

Samen met De Vuyst en financieel directeur Tom Gysens rijden we naar het distributiecentrum van een Movu-klant in Cambrai, op 140 kilometer van Duinkerke. Van hieruit verdeelt de Noord-Franse logistieke speler Houtch een ruim gamma aan producten voor industriële klanten en consumentenmerken.
In een enorme ‘picking tower’, een afgerasterde stellingenbox van 200 meter lang, 50 meter breed en 15 meter hoog, rijden een tiental escala-wagentjes af en aan met bins waarin telkens één product zit. Ze leveren elke plastic bak af aan een ‘picking station’, waar de orders van klanten worden samengesteld tot één pakket. Hier zijn de orderpickers nog mensen, bij andere klanten worden ze vervangen door de eligo-robots van Movu. Maar zelfs zonder die laatste stap kan Houtch door de escala-robots hetzelfde aantal orders aan met de helft van de mensen.

In de besparing op loonkosten zit volgens De Vuyst de grootste winst van robotisering. ‘Niet alleen de grote logistieke spelers, ook de retailers en de e-commercespelers willen de saaie, repetitieve jobs in nachtshiften steeds meer automatiseren. Onze robots kunnen 24 uur per dag doorwerken, zonder last te hebben van het gebrek aan daglicht of het lawaai van de ratelende lopende banden.’

‘Ik ben eens een Zalando-magazijn in Rotterdam gaan bezoeken, waar tijdens de valentijnsgekte zo’n 2.000 mensen werken, voor een minimumloon. Ik denk dat maar weinig mensen dat met volle goesting doen. Robots maken amper fouten en vallen bijna nooit uit, wat je van mensen niet kan zeggen. De schaarste op de arbeidsmarkt en de hogere lonen doen de rest. Hoe hoger de loonkosten, hoe meer onze robots lonen. De aanvangsinvestering is hoger, maar met de huidige gemiddelde Europese lonen heb je die investering er na twee tot drie jaar uit.’

In de VS voelt Movu de drive van een krappe arbeidsmarkt nog sterker. Gysens: ‘De fabrieken en magazijnen zijn er sowieso een pak minder geautomatiseerd dan in Europa. Sinds de coronacrisis zijn de lonen in de VS ook enorm gestegen. En als Trump doorzet met zijn plannen om miljoenen illegale werknemers het land uit te zetten, zal de vraag naar automatisering en robotisering snel toenemen.’

Een kwart duurder

Het is de reden waarom Movu nu al 35 procent van zijn roboticasystemen in de VS verkoopt, tegenover 65 procent in Europa. ‘We denken dat die verhouding snel zal omkeren’, De Vuyst. ‘Van de 35 Movu-projecten in aanbouw zijn er tien in de VS, en op dit moment werken onze verkopers hard aan drie megaprojecten bij enkele grote Amerikaanse logistieke spelers. Halen we die binnen, dan kan de order intake dit jaar zelfs afkloppen op 350 tot 450 miljoen euro.’

En zelfs dat is nog maar een fractie van de 35 miljard euro die de wereldwijde markt voor de automatisering van magazijnen volgens een studie van Boston Consulting Group waard is. Maar ook voor de rekkenbouwer stow is er nog groeipotentieel. ‘We hebben vandaag 10 procent van de rekkenmarkt, die grosso modo 8 miljard euro waard is, fiftyfifty verdeeld over de VS en Europa. In Europa zijn we marktleider, wereldwijd zijn we het nummer twee. In de VS moeten we het Spaanse Mecalux laten voorgaan, omdat het er al meerdere fabrieken heeft. Maar niet voor lang meer’, zegt De Vuyst lachend.

‘We zijn een fabriek aan het bouwen voor stow, een investering van 50 miljoen euro, waardoor we grote Amerikaanse klanten rechtstreeks kunnen bedienen. Volgend jaar in april moet ze operationeel zijn. Tegelijk breiden we onze bestaande kantoren voor Movu uit. De plannen voor de fabriek zijn klaar, de machines zijn besteld. We moeten alleen nog de knoop doorhakken op welke locatie we gaan opbouwen. We zijn vast van plan om van Noord-Amerika onze tweede thuismarkt te maken. Het moet lukken om daar binnen een paar jaar enkele honderden miljoenen euro’s omzet te draaien.’

Met dat idee spelen De Vuyst en Gysens al enkele jaren, maar door de America First-politiek en de hoge importmuren van de Amerikaanse president Donald Trump – 25 procent op het staal van stow en (voorlopig) 10 procent op de technologie van Movu – is het dringender dan ooit.

‘Via het heronderhandelen proberen we die taksen op lopende projecten door te rekenen aan onze klanten, wat niet eenvoudig is’, zegt Gysens. ‘Bij nieuwe projecten prijzen we de heffingen mee in. Uiteraard worden onze rekken dan een kwart duurder, maar dat zal bij onze Amerikaanse concurrenten ook spelen: de Amerikaanse staalprijs ligt sinds het aantreden van Trump een kwart hoger. Het speelveld blijft dus gelijk. De grote verliezers zijn de Amerikaanse logistieke bedrijven, en uiteindelijk de Amerikaanse consument, die al de extra kosten krijgt doorgerekend.’

De Vuyst: ‘Onze Amerikaanse fabriek zal op termijn stow redden. En Movu heeft unieke technologie die Amerikaanse bedrijven niet leveren. Wat ons nu vooral parten speelt, is de enorme chaos. Die heeft een impact op de algemene economische groei in bepaalde regio’s en vertraagt de investeringshonger.’

Gepatenteerd geheel

Movu’s ambitieuze groeiplannen in de VS staan enigszins in contrast met de teruggevallen omzet van moeder stow in 2024. Die ging 10 procent lager tot 820 miljoen euro, wat vooral te maken heeft met de dalende staalprijs. Die heeft volgens Gysens ook een extra effect op de verkochte volumes, omdat klanten wachten met bestellen in de hoop dat de staalprijs nog verder zakt.

Toch kon stow de brutowinstmarge op 11 procent houden. Movu draagt namelijk voor het eerst bij tot de brutowinst, terwijl het de voorbije jaren nog sterk op de winstgevendheid van de groep woog. Die investeerde de voorbije vier jaar 250 miljoen euro in de spin-out. Ook qua omzet belooft Movu, dat intussen volledig autonoom opereert en sinds mei een eigen CEO heeft, de groeimotor voor de hele groep te worden.

Van de 170 miljoen euro omzet die de spin-off vorig jaar boekte, komt de helft van de technologie – de robots en software – en de andere helft van de bijbehorende rekken. De Vuyst: ‘Movu groeide dankzij de enorme klantenbasis van stow. Maar het werkt ook omgekeerd: de stellingrekken zijn speciaal ontwikkeld voor de robots van Movu en vormen één geïntegreerd en gepatenteerd geheel. Daardoor kan stow nu groeien bij gratie van Movu.’

De moeder-dochterrelatie bewijst hoe innovatie en technologie ook in een extreem traditionele sector als de metaalverwerkende nijverheid het verschil kunnen maken. ‘Dit jaar verwachten we opnieuw omzetgroei. Binnen twee tot drie jaar willen we geconsolideerd 1,5 miljard euro omzet draaien.’

De snelle groei betekent volgens De Vuyst ook dat de hoofdaandeelhouder Blackstone, nochtans een typisch Amerikaans durfkapitaalfonds met een gemiddelde investeringshorizon van vijf tot zeven jaar, niet van een exit wil weten. ‘Zolang we met Movu zo’n snelle groei kunnen blijven neerzetten, denk ik dat onze hoofdaandeelhouder heel tevreden is.’

Effort

‘Ik heb het moeilijk met ondernemers die constant lopen te klagen’

In tegenstelling tot nogal wat van zijn collega-bedrijfsleiders is Jos De Vuyst niet zo negatief over het ondernemersklimaat in ons land. ‘Ik begrijp de aversie van sommigen niet, die eeuwige klagers.’

‘Bij stow kunnen we vergelijken met tien andere landen in Europa en met de VS. Een Belg heeft een hoog arbeidsethos en werkt over het algemeen 30 procent efficiënter en is veel loyaler aan zijn werkgever dan een Amerikaan. Dat compenseert voor een groot deel onze ruime sociale stelsels. Tegenover de VS vind je hier makkelijker hoogopgeleiden, en überhaupt nog ingenieurs.’

In België heb je ook het voordeel van economische werkloosheid, zegt De Vuyst. ‘Als wij in onze fabrieken in Tsjechië, Portugal of Turkije te weinig werk hebben, moeten wij die arbeiders doorbetalen. Ook de automatische loonindexering is geen drama. In onze buurlanden stijgen de lonen ook door het spel van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, in Duitsland met 6 procent na onderhandelingen met de vakbonden.’

‘Ik heb het dus moeilijk met bedrijfsleiders die constant lopen te klagen. Je wordt betaald om oplossingen te zoeken, hè. En dan maar via allerlei werkgeversorganisaties druk proberen te zetten om aan de bevoegde minister te vragen het probleem op te lossen.’